Rota Virüsü Aşısı; Rota Virüsü Nedir, Dünya genelinde rota virüsü her yıl yüz on bir milyonun üzerinde gastroenterit (yani mide - bağırsak enfeksiyonu) vakasından vede yaklaşık olarak altı yüz bin ölüm vakasından sorumlu olduğu tahminler arasında yer almaktadır. Bu ölüm vakalarından yüzde seksen ikisi gelişmekte olan ülkelerde olduğu görülmüş ve bu da her gün yaklaşık olarak bin iki yüz beş çocukluk çağında gerçekleşen ölüm vakalarına eş değerdir. Gelişmekte olan ve de gelişmiş olan ülkelerde rota virüs hastalığının gerçekleşme oranı benzer düzeyde olması, bu hastalığın yalnızca su kalitesi, sağlık önlemleri yada sağlıklı hijyen koşullarının iyileştirilmesi yoluyla kontrol altına alınamayacağı düşünülmektedir. Şiddetli gerçekleşen rota virüs gastroenteritinin mevcut tedavisi sıvı elektrolit kaybının önlenmesiyle gerçekleştirilir. Bu tedavi ölümcül ve şiddetli enfeksiyon sayısının azaltılmasına yardımcı olur ve bununla birlikte, özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki ölüm oranları kabul edilemeyecek kadar yüksektir. Bu bulgular, gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelerde yüksek hastalık düzeyi ve bunun birlikte getirdiği maliyetle birlikte, rota virüsü hastalığını önlemek için yeni, daha etkin halk sağlığı stratejilerine önemle gereksinim duyulduğu gösterilmektedir. Aşılamanın ise şiddetli gerçekleşen rota virüs hastalığı üzerinde önemli derecede etkisi olan tek kontrol sistemi olduğu bilinmektedir.
Rota Virüsü Aşısının Tarihçesi
Rota virüsüne karşı geliştirilen ilk aşı iki binli yılların ortasına doğru rutin olarak uygulamaya girdi. Bin dokuz yüz doksanlı yıllarda aşının ilk geliştirildiği dönemde rota virüs enfeksiyonun aynen kendisi gibi aşının da yan etkileri olarak invaginasyonlar (yani bağırsak düğümlenmeleri) görülmüştü. Fakat bu durum daha çok sekiz aydan büyük olan çocuklarda uygulanan aşı denemelerinde ortaya çıktı. Daha sonraki denemelerde aşının en etkili olduğu ve en az yan etkinin görüldüğü yaşın altı ay altındaki bebekler olduğu görüldü. Güney Amerika ülkesi olan Brezilya, Arjantin gibi gelişmekte olan bu ülkelerde rota virüsü aşısı rutin uygulanan aşı programlarına girmiş olup hastalıktan dolayı hastaneye yatan ve bu hastalıktan gerçekleşen ölümlerde ciddi bir düşüş görülmüştür.
Rota Virüsü Aşısının Kullanımı
Rota virüsü aşısı altı aydan küçük bebeklere en az dört, en fazla sekiz hafta aralıklar ile iki doz uygulanabiliyor. Altı aylık olmadan aşılamanın bitmiş olması gerekiyor. Yani bebek beş aylıkken ilk doz yapılması durumunda altı aylıkken ikinci doz yapılamıyor. Dolayısıyla ilk dozunda yapılmaması gerekiyor. Yani ideal aşılama ikinci ay ile üçüncü ayda başlamalı. Uygulaması ise oral olarak yapılır. (ağız yolu ile) Aşıdan sonra beslenme hemen mümkündür. Diğer aşılar ile birlikte yapılabilir ve aşının geçimsizliği yoktur. Aşıdan sonra bebek kusar ise aşının tekrarlanmasına gerek yoktur. Vücut içinde kalan bir kaç damla bile koruyuculuk yapmaya yeterlidir.
Rota Virüsü Aşısının Yan Etkileri
Aşının ağır olarak görülen yan etkisi yoktur. Altıncı ayın altında rota virüsü uygulanan bebeklerde aşıya bağlı bağırsak düğümlenmesinin sıklığı, hastalığa bağlı görülen bağırsak düğümlenmesi sıklığından bile daha azdır. Güvenilirliği yaklaşık olarak yüzde yüz iken koruyuculuğu da yüzde yüz civarındadır.
Rota Virüsü Aşısının Ülkemizdeki İsimleri,
Ülkemizde rota virüsü aşısı üreten iki firma var. Üreticilerden biri Glaxo - SmithKline olup ürettiği rota virüsü aşısının piyasa adı Rotarix dir. Kullanımı:İkinci ve dördüncü ayda veya üçüncü veya beşinci aydadır. Rotarix rota virüsü aşısının dikkat edilmesi gerekilen bir husus vardır. Bu marka aşının ilk kullanımının süresi on ikinci hafta olduğunda yapılabilir. On iki hafta yani üç aydan sonra kullanılmamalıdır.
Rota virüsü aşısı üreten bir diğer firma ise yine Amerikan markası olan Merck Sharp Dohme'un Rotateq adlı aşısıdır. Bu aşıda ise dozlar iki, dört ve altıncı aylarda, yada üç, beş ve yedinci aylarda olabilir.
Rota virüsü aşısı hakkında dikkat edilmesi gereken son şey ise aşıya öle bir zamanda başlanmalıdır ki en son doz en geç bebek otuz iki haftalık olduğunda yapılmalı ve daha da geç kalındıysa aşıya hiç başlanmamasıdır.
